Kiedy wreszcie po długich miesiącach oczekiwania można odebrać klucze do swojego mieszkania mało kto przejmuje się sprawdzaniem, czy na poszczególnych etapach oddawania inwestycji zostały dopełnione wszystkie formalności. Tymczasem każdy z etapów odbioru rządzi się swoimi prawami i brak kilku drobnych dokumentów może powodować problemy z późniejszą eksploatacją lub sprzedażą. Co warto sprawdzić zanim podpisze się protokół odbioru lokum?
Chociaż (zgodnie z prawem budowlanym) to inwestor ma obowiązek załatwienia wszelkich formalności związanych z oddaniem inwestycji do użytku, przyszły lokator powinien zainteresować się, czy takie pozwolenie zostało wydane. Bez niego niemożliwe jest bowiem użytkowanie lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem oraz otrzymanie zaświadczenia o samodzielności lokalu (w przypadku budynków wielorodzinnych). Pozwolenie wydaje właściwy Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego na wniosek inwestora. PINB przeprowadza kontrolę, analizując m.in. zgodność inwestycji z projektami i jeżeli nie ma zastrzeżeń inwestor otrzymuje stosowne pozwolenie. W niektórych przypadkach możliwe jest wydanie pozwolenia na użytkowanie jeszcze przed zakończeniem inwestycji – jest ono wówczas obwarowane dodatkowymi warunkami, które inwestor musi spełnić w określonym terminie.
Na mocy art. 348 Kodeksu Cywilnego wydanie lokalu następuje w wyniku przekazania kluczy (przed lub po podpisaniu aktu notarialnego, ale po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie). Deweloper w obecności nabywcy powinien sporządzić protokół, w którym wskazane zostaną ewentualne wady wybudowanego lokalu. Protokół powinien jasno precyzować o jakie usterki chodzi (wymagany jest dokładny opis). Nie może również pozostawiać wątpliwości co do osób podpisujących go (należy podać dokładne dane) i lokalu o którym mowa (konieczny będzie numer i tytuł umowy deweloperskiej oraz data jej zawarcia). Protokół musi być podpisany przez obie strony. Warto również zawrzeć w nim datę i miejsce sporządzenia. Prawidłowo sporządzony protokół jest podstawą do dochodzenia ewentualnych roszczeń z tytułu rękojmi lub gwarancji (jeśli taka została udzielona).
Akt notarialny jest wymaganym prawnie dokumentem, niezbędnym do przeniesienia własności nieruchomości. To jedne z ostatnich kosztów, które musi ponieść szczęśliwy nabywca, zanim stanie się właścicielem mieszkania. Notariusz pobiera wynagrodzenie za sporządzenie aktu notarialnego (może ono być rozłożone na obie strony transakcji, w praktyce jednak często obciąża nabywcę), 2% podatek od czynności cywilnoprawnych (chyba, że transakcja jest już opodatkowana VAT-em) oraz opłatę za wpis do księgi wieczystej (200zł). Dodatkowe koszty (200zł) to wpisanie do księgi wieczystej hipoteki będącej zabezpieczeniem wziętego kredytu na zakup mieszkania.
Akt notarialny zobowiązuje notariusza do dokonania wpisu w księdze wieczystej, w przeciągu trzech dni od daty jego podpisania. Do dokonania wpisu konieczny jest odpis aktu notarialnego wraz z dokumentami, które były podstawą jego sporządzenia. Działania te notariusz podejmuje automatycznie, bez konieczności składania odrębnych wniosków przez którąkolwiek ze stron. Wraz z wpisaniem nowego właściciela do księgi wieczystej można wreszcie odpocząć od formalności i rozkoszować się własnym, nowym mieszkaniem.